Lời người dịch: Bộ Cựu chiến binh Mỹ đang gấp rút để có được một hệ thống giải quyết các khiếu nại của các cựu chiến binh đã từng tham chiến trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam về chất độc da cam. Hệ thống này sẽ xử lý khoảng 240,000 khiếu nại về 15 thứ bệnh được cho là từ nguyên nhân của chất độc da cam. Số tiền dự kiến mà chính phủ Mỹ sẽ bồi thường cho các cựu chiến binh Mỹ trong vụ này khoảng 13,4 tỷ USD. Không rõ các khiếu nại về chất độc da cam của các nạn nhân ở Việt Nam thì được quản lý như thế nào? Không rõ hàng triệu nạn nhân da cam của Việt Nam thì có được quyền bình đẳng như những cựu chiến binh Mỹ này không, xét về trách nhiệm của những người đã gây ra thảm họa này cho những người bệnh của Việt Nam. Hy vọng các cơ quan có trách nhiệm giải quyết vụ da cam của Việt Nam cũng nắm rõ được thông tin này.
Bộ Cựu chiến binh (VA) đã trao cho IBM một hợp đồng hồi tháng 07 để phát triển trong vòng 3 tháng một hệ thống để xử lý các khiếu nại cho các cựu chiến binh bị thiệt hại từ những bệnh tật có liên quan tới chất độc da cam thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Nhưng tuần trước các quan chức đã không giải thích được khi đưa ra một hợp đồng khác tìm kiếm một nhà thầu thứ 2 để làm công việc này trong thời gian chỉ bằng 1/3 trong khi hợp đồng của IBM vẫn đang diễn ra.
VA cần hệ thống mới để xử lý khoảng 240,000 khiếu nại về 15 bệnh được xác định là kết quả của các cá nhân quân sự bị phơi nhiễm chất độc da cam, một chất làm rụng lá được rải trong các rừng rậm trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam. VA coi tất cả những người đã phục vụ tại Việt Nam đã bị phơi nhiễm chất độc da cam, và 15 bệnh mà họ có thể có là kết quả của sự liên hệ với chất hóa học này.
Theo VA, chính sách coi các căn bệnh là kết quả của sự phơi nhiễm chất hóa học này sẽ đơn giản hóa quá trình đối với các cựu chiến binh nhận tiền bồi thường vì bộ này sẽ dừng quá trình yêu cầu các cựu chiến binh chứng minh bệnh tình của họ đã bắt đầu khi nào, hoặc tệ hơn, có đúng là trong khi phục vụ quân đội của họ tại Việt Nam hay không. Việc chi trả cho những khiếu nại về chất độc da cam sẽ ngốn của Mỹ 13.4 tỷ USD.
Các quan chức của Bộ này đã quyết định năm nay sẽ xử lý những khiếu kiện một cách tách biết khỏi các hệ thống mà Cơ quan vì Lợi ích của các Cựu chiến binh sử dụng. Vào tháng 3, Bộ trưởng Bộ này Eric Shinseki đã nói ông muốn nhờ vào các kỹ năng của khu vực tư nhân để tăng nhanh tốc độ phát triển hệ thống này. “Đây sẽ là một cách mới trong tiến hành công việc và một bước tiến theo cách mà chúng ta xử lý những khiếu nại có tính giả định mà chúng ta mong muốn nhận được trong vòng 2 năm tới”, ông đã nói.
VA ban đầu đã lên kế hoạch trao hợp đồng vào tháng 4, nhưng bị chậm cho tới tận tháng 7. IBM cuối cùng đã thắng gói hợp đồng 9.1 triệu USD này. Gọi thầu mua sắm yêu cầu có mẫu sản phẩm sẵn sàng vào tháng 10 và toàn bộ sản phẩm vào tháng 12.
VA đã yêu cầu IBM phát triển một hệ thống hoàn toàn tự động và một dạng các khiếu nại mà máy có thể đọc được mà những cựu chiến binh có thể tải về một cách điện tử, và tùy họ lựa chọn, gửi đi bằng điện tử.
Các quan chức muốn các mẫu này là ngắn hơn sơ với tài liệu hiện hành, phù hợp tốt cho một phương pháp xử lý tự động, và họ mong đợi IBM sẽ sử dụng các hệ thống thương mại ở mức độ lớn nhất có thể. Họ cũng muốn các nhân viên và các cựu chiến binh có khả năng truy cập hệ thống này qua Web, với một kho dữ liệu riêng biệt được liên kết tới các hệ thống hiện đang tồn tại của Bộ.
Nhưng vào ngày 03/09, các quan chức đã âm thâm đưa lên website về các Cơ hội Kinh doanh của Liên bang một sự mua sắm thứ 2 cho hệ thống xử lý y hệt này. Tài liệu đã không đi kèm với bất kỳ công bố nào công khai. Mua sắm mới này đưa vào các yêu cầu gần y hệt như hợp đồng ban đầu, như thời hạn chót để phân phối được rút ngắn lại.
VA muốn nhà thầu được chọn để trình diễn khả năng xử lý điện tử các khiếu nại trong 15 ngày trao hợp đồng và đưa ra một hệ thống sản phẩm sẵn sàng 15 ngày sau đó, một nhiệm vụ rất khó, theo một trong những nhà thầu mà đã từ chối được nêu tên.
Hệ thống này phải hoạt động vào tháng sau, và các bên đấu thầu phải đệ trình các đề xuất của họ vào thứ sáu, chỉ một tuần sau lời gọi thầu được đưa ra, cũng là vào ngày thứ sáu.
Harold Gracey, một nhà tư vấn của Topside Consulting mà đã từng phục vụ như là giám đốc nhân sự tại VA từ 1994-1998, nó ông giả thiết là bộ đưa ra mua sắm thứ 2 này như một kế hoạch phòng bị trong trường hợp IBM không thể đưa ra được hệ thống đúng thời hạn.
Gracey bổ sung VA có thể tìm được nhà thầu thứ 2 đáp ứng được các yêu cầu, nhưng những người dự thầu cũng phải nhận thức được tính công khai tiêu cực có thể gây ra nếu họ không cung cấp ra được. Một nguồn thân cận với VA nói ông đã xem sự mua sắm nguồn thứ 2 này như một cú thúc để IBM hoàn thành những yêu cầu của mình đúng thời gian.
Các nhóm cựu chiến binh nói bất luận các lý do gì đằng sau mua sắm thứ 2 thì họ vẫn lo lắng rằng bộ này có thể không có khả năng đáp ứng được các thời hạn chót của mình. “Công bố thông thường của VA đối với một hợp đồng thứ 2, mà không có bất kỳ chi tiết nào được đưa ra công khai, làm nảy sinh những lo lắng đáng kể trong các cựu chiến binh về sự minh bạch của VA của khả năng của VA để xử lý những khiếu nại về chất độc da cam theo một ách chính xác và đúng lúc”, Paul Sullivan, giám đốc điều hành của Các cựu chiến binh vì Cảm giác Chung (Veterans for Common Sense), nói. “Chúng tôi hy vọng VA đưa là một lời giải thích về điều này để giải các mối lo của các cựu chiến binh”.
Các quan chức của VA đã không trả lời cho nhiều yêu cầu từ Nextgov để bình luận về tình trạng hợp đồng của IBM và đã không trả lời cho câu hỏi vì sao họ đã đưa ra mua sắm thứ 2 này. Các lãnh đạo của IBM cũng đã không trả lời cho những cuộc gọi điện thoại và thư điện tử về tình trạng hợp đồng của công ty.
Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa